این روزها در رسانه های مختلف اخبار فراوان درباره افزایش دمای کره زمین به گوش می رسد و فعالیت های زیادی صورت گرفته است تا جلوی این فرایند گرفته شود. نوزدهم مارس، روز جهانی مبارزه با افزایش دمای کره زمین نامگذاری شده است که در این روز بسیاری از فعالان محیط زیست در سرویس های پست الکترونیکی و شبکه های اجتماعی، کمپین های گسترده راه اندازی کرده اند تا بتوانند از این اتفاق جلوگیری کنند.

 

صندوق جهانی طبیعتی (WWF) سازمان های غیرانتفاعی و غیردولتی به همین مناسبت دهمین نسخه از گزارش «روز زمین» را منتشر کرد تا از این طریق آگاهی مردم درباره تغییرات جوی، افزایش سطح آب های کره زمین، تخریب لایه ازون و... افزایش یابد. به مناسبت این روز فعالان محیط زیست تشویق شدند تا الگوهای زندگی در نقاط جغرافیایی گوناگون را مورد بررسی قرار دهند تا مشخص شود هر یک از فعالیت هایی که ما در طول روز انجام می دهیم تا چه میزان کربن تولید می کند و در نهایت موجب آلودگی هوا و گرم شدن کره زمین می شود.

دوچرخه سواری، استفاده از وسایل نقلیه عمومی، کاهش مصرف گوشت، کاهش استفاده از سیستم های گرمایشی، حمایت بیشتر از محیط زیست و... از جمله روش هایی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم موجب کاهش انتشار کربن در هوا می شود و کشورهای توسعه یافته با تمرکز بر این اتفاق میزان تولید دی اکسیدکربن به ازای هر یک از شهروندان خود را پایین می آورند.

ایمیل های آلاینده

برخی عوامل از جمله افزایش شهرنشینی یا استفاده از خودروهای فرسوده بر افزایش دمای کره زمین تاثیر مستقیم بر جا می گذارند. ولی کارشناسان در یک بررسی جدید به این نتیجه رسیده اند که عوامل غیرمستقیم، از ارسال پست الکترونیکی گرفته تا فعالیت در شبکه های اجتماعی یا انتشار ویدیو روی گوشی های هوشمند هم می تواند به صورت گسترده موجب تغییرات جوی شود که البته  هیچ فردی از این تغییرات آگاهی ندارد.

بیشتر مردم کره زمین طی دهه گذشته هویت مجازی پیدا کرده اند و همین مساله موجب شده است میزان انتشار گازهای سمی به ازای هر یک از افراد افزایش یابد. ما در جریان فعالیت های دیجیتالی خود به افزایش دمای کره زمین کمک می کنیم و بدون آنکه متوجه شویم، از طریق دنیای مجازی آثار مخربی را در دنیای واقعی برجا می گذاریم. برای مثال، ارسال یک پست الکترونیکی کوتاه حدود چهار گرم دی اکسیدکربن را وارد جو می کند. در مقایسه با این اتفاق باید گفت هر یک از ساکنان کره زمین در طول یک سال حدود 40 میلیارد تن گاز دی اکسیدکربن را وارد بدن خود می کنند. به هر حال در فضای امروز که زندگی مردم به صورت گسترده به دنیای مجازی و دستگاه های الکترونیکی وابسته شده است، باید اعتراف کرد میزان تاثیرگذاری ما در آلایندگی هوا نسبت به گذشته افزایش فراوان یافته است.

آلیان آنگلید، مدیر آژانس مدیریت انرژی و محیط زیست فرانسه در این خصوص می گوید: «میزان مصرف جریان الکتریسیته به واسطه گسترش دستگاه های الکترونیکی موبایلی در جهان افزایش یافته است.» دستگاه های موبایلی در کشور فرانسه 10 درصد کل انرژی مصرفی را به خود اختصاص داده اند که این رقم برای دیگر کشورهای توسعه یافته نیز به صورت مشابه محاسبه می شود.

برای آنکه یک تصویر کلی از این اتفاق داشته  باشید، تصور کنید که اگر یک کاربر در طول روز کاری خود حدود پنجاه پست الکترونیکی با گوشی هوشمند خود ارسال کند، معادل یک کیلومتر رانندگی با یک خودروی کوچک شهری دی اکسیدکربن تولید کرده است.

 

میزان تولید گازهای گلخانه ای ناشی از فعالیت رایانه ها، سرورها و روترها به همین میزان در آلایندگی هوا تاثیر می گذارد و اگر قرار باشد میزان تولید گازهای آلاینده ناشی از فعالیت های کارخانه ای برای تولید این محصولات محاسبه شود، ما در دنیای دیجیتالی خود سهم گسترده ای از گرم شدن کره زمین داریم.

براساس بررسی های صورت گرفته، ارسال پست الکترونیکی به همراه عکسی که با حجم یک مگابایت به آن ضمیمه شده است، به قدری انرژی می برد که با آن می توان یک لامپ کم مصرف را به مدت دو ساعت روشن کرد. اگر همین پست الکترونیکی به فهرستی از افراد فرستاده شود، به ازای هر یک نفر که ایمیل را دریافت می کند لامپ کم مصرف دو ساعت بیشتر روشن می ماند. 

اگر به عنوان یکی از اعضای دنیای دیجیتال قصد دارید میزان تاثیرات خود در آلوده کردن هوا را کاهش دهید بهتر است فهرست افرادی که قرار است ایمیل شما را دریافت کنند به حداقل برسانید، حجم فایل های ضمیمه شده را کم کنید، بخش ایمیل های ناخواسته را پاک کنید و در مجموع کمتر سراغ سرویس های پست الکترونیکی بروید. خواندن یک پست الکترونیکی طولانی می تواند معادل یک دور کامل رانندگی با خودرو در مرکز تفریحی و سرگرمی دیسنی CO2 تولید کند.

اینترنت آلوده کننده

بدیهی است که تاثیرات آلاینده در دنیای دیجیتال فقط محدود به ایمیل نمی شود و دیگر ابزارها نیز به نوبه خود اثرگذار هستند. هرزنامه ها که با نام پست الکترونیکی ناخواسته هم شناخته می شوند، بدون آنکه کاربرد داشته باشند می توانند آلایندگی فراوانی ایجاد کنند. این ایمیل های تبلیغاتی یا آلوده که بدون خواست کاربر به دست او می رسند، به اندازه یک پست الکترونیکی طویل و حجیم می توانند اثر بگذارند. شرکت مکافی از بزرگ ترین تولیدکنندگان نرم افزارهای ضدویروس اعلام کرد که در هر سال به طور میانگین بیش از 60 تریلیون پست الکترونیکی ناخواسته در سراسر جهان ارسال می شود که میزان گازهای گلخانه ای تولیدشده از آنها معادل آن است که سه میلیون دستگاه خودرو 7.5 میلیون لیتر بنزین مصرف کنند.

براین اساس دقت داشته باشید هر اقدامی که در دنیای اینترنت انجام می دهید به اندازه خود در این زمینه تاثیر می گذارد. برای مثال، اگر قصد داشته باشید پست جدید منتشر شده در دنیای شبکه های اجتماعی با عنوان «گربه های شبیه هیتلر» را مشاهده کنید، در آلوده کردن کره زمین گام هایی برداشته اید. اگر قرار باشد به صورت مستقیم در یکی از شبکه های اجتماعی سراغ این پست بروید، این میزان آلایندگی کمتر می شود و در مقابل، اگر بخواهید با جست و جو در سایت اینترنتی گوگل عکس این گربه ها را پیدا کنید، احتمالا زمان بیشتری برای حضور شما در اینترنتی گوگل عکس این گربه ها را پیدا کنید، احتمالا زمان بیشتری برای حضور شما در اینترنت سپری می شود و به نسبت آن میزان آلایندگی ها هم افزایش می باد. توجه داشته باشید که جست و جوی اینترنتی در سایتی مانند گوگل با یک لپ تاپ کم مصرف در هر دقیقه 0.2 گرم گاز CO2 را وارد هوا می کند. اگر همین جست و جوی اینترنتی با یک رایانه رومیزی انجام شود، در همان بازه زمانی 4.5 گرم گاز دی اکسیدکربن وارد فضا کرده اید.

پیامک یا SMS هم از این قاعده مستثنا نیست و البته میزان آلایندگی آن نسبت به دیگر انواع ابزارهای ارتباطی و دیجیتالی کمتر محاسبه می شود. هر پیامک معادل 0.014 گرم دی اکسیدکربن وارد هوا می کند. دستگاه های کتابخوان الکترونیکی که سازگار با محیط زیست ساخته می شوند و جلوی قطع درختان برای تولید کاغذ و نشر کتاب را می گیرند هم در این زمینه اثرگذار هستند. برای ساخت یک کتاب کاغذی حدود یک کیلوگرم گاز CO2 وارد هوا می شود و در مقابل، میزان نشر این گاز خطرناک در هوا به ازای ساخت هر دستگاه کتابخوان الکترونیکی 200 برابر بیشتر است.
بر این اساس، می بایست شما به مدت سه سال و هر سال 70 کتاب مطالعه کنید تا میزان گازی دی اکسیدکربن که به ازای شما وارد هوا شده است با میزان گاز دی اکسیدکربن برای ساخت یک نسخه کتاب برابری کند.

 

تاثیرات مثبت شبکه های اجتماعی

صندوق جهانی طبیعت بر این مساله تاکید فراوان دارد که شبکه های اجتماعی بیش از دیگر ابزارآلات ارتباطی می توانند بر تغییرات جوی تاثیر بگذارند. با توجه به اینکه فیس بوک، اینستاگرام و توییتر محبوب ترین شبکه های اجتماعی در جهان محسوب می شوند و بیشترین حجم پیام ها در سراسر جهان به واسطه همین پلتفرم ها جا به جا می شود، میزان آلایندگی آنها نیز به نسبت افزایش می یابد. 

سیدار داس، مدیر مرکز  Earth Hour از زیرمجموعه های صندوق جهانی طبیعت در این خصوص گفت: «شبکه اجتماعی هیچ گونه وجود فیزیکی ندارد و به همین دلیل هیچ کس تصور نمی کند که این ابزار ارتباطی تا چه اندازه می تواند در آلودگی هوا و گرم شدن کره زمین تاثیر بگذارد. ولی باید اعتراف کنیم مخرب ترین ابزار دیجیتالی برای آلوده کردن هوا، شبکه های اجتماعی هستند که البته در کنار آن می توان ابزارهای پیام رسان ارتباطی از جمله واتس اپ و تلگرام را هم بسیار مخرب دانست».

نتایج حاصل از بررسی جدید مرکز تحقیقاتی Pew نشان داد از تاریخ 7 تا 11 مه 2016 بیش از نیمی از اخبار منتشر شده در شبکه های اجتماعی (معادل 52 درصد) را خبرهایی تشکیل داد که به گرم شدن کره زمین مربوط می شد. این مساله نشان داد برای سومین هفته متوالی گرمای زمین یکی از داغ ترین سوژه ها در شبکه های اجتماعی بوده است و کاربران جهانی بر این مسئله تاکید فراوان داشته اند. در این فرایند توییتر بیشترین اخبار مربوط به گرم شدن کره زمین را منتشر کرد و پس از آن هم فیس بوک بالاترین سطح را در این زمینه داشت تا کاربران را از خطرهای اتفاق مذکور آگاه کند.

در حالی که رسانه ها به صورت کلی اخبار مربوط به گرم شدن دمای کره زمین را پوشش می دهند، شبکه های اجتماعی بیشترین تاثیر را در این زمینه برجا می گذارند. بررسی ها نشان داد طی یک هفته گذشته 10 درصد اخبار در رسانه های جهانی به مساله گرم شدن کره زمین مربوط می شد و با این وجود بیش از 50 درصد اخبار شبکه های اجتماعی به این مساله اختصاص یافته بود که این اتفاق تاثیر قابل ملاحظه پلتفرم های مجازی برای جلوگیر از روند مذکور را نشان می دهد.

بررسی ها در این زمینه نشان داد نوع نگرش کاربران شبکه های اجتماعی به جریان گرم شدن کره زمین تغییر کرده است و طی چند سال اخیر میزان آگاهی آنها از این فرایند بیشتر شده است. همین مساله موجب شده است بسیاری از آژانس های دولتی و غیردولتی فعال در حوزه محیط زیست، برای آنکه جلوی گرم شدن هرچه بیشتر کره زمین را بگیرند، کمپین های بزرگ در شبکه های اجتماعی تشکیل دهند. در همین راستان صندوق جهانی طبیعت بزرگ ترین کمپین جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه ای و گرم شدن کره زمین را در شبکه های اجتماعی تشکیل داده است و بیش از 100 میلیون عضو در کمپین آن حضور دارند تا از این طریق بتواند به نجات کره زمین کمک کند.

سازمان فضایی ناسا در آخرین گزارش خود اعلام کرد میانگین دمای کره زمین از سال 1880 به بعد 1.8 درجه فارنهایت (0.8 درجه سلسیوس) افزایش یافته است و هرچه زندگی مردم دیجیتالی می شود، روند افزایش دمای زمین با سرعت بیشتری جلو می رود.